Caddelerde raylar üzerinde çalışan yolcu taşıma vâsıtası. Önceleri at, buhar ve basınçlı havayla çalıştırılırken sonradan tamâmen elektrikle çalıştırılmaya başlandı. Troleybüs olarak adlandırılan tramvaylarda elektrik havâî bir hattan sağlanır. Diğer bir tipte, elektrik, tekerlerin üzerinde hareket ettiği raylara
paralel döşenmiş üçüncü bir ray vasıtasıyla sağlanır.
Elektrik devresini tamamlamak için gereken ikinci iletkenin vazifesini toprak veya raylar yapar. Hareket hâlindeki kabloların çektiği tramvaylar daha çok tepelik bölgelerde uygun bir vâsıtadır.
Vatman adı verilen tramvay sürücüsü tramvayı frenlemek için kontrol devreleriyle birlikte el freni ve havalı fren kullanır. Hızı ve gücü değiştirmek için ya bâzı dirençler devreden çıkarılır veya devredeki seri bağlantılar paralel hâle çevrilir veya manyetik alanda zayıflatma yapılır. Son duraklarda
dönmemek için tramvaylar iki yöne gidebilecek şekilde yapılır.
On dokuzuncu yüzyılın sonlarında kullanılmaya başlanıp, Birinci Dünyâ Harbi sırasında yaygın hâle gelen tramvay ilk defâ 1842’de New York’ta servise çıkarıldı. Lüzumlu gücü temin eden elektriği
raylarla sağlama usulünden havâî hatlarla sağlama usûlüne geçene kadar tramvay hakkında pekçok
çalışmalar ve gelişmeler oldu. Hattâ, Almanya’daki elektriği tekerlek raylarıyla sağlanan tramvaylar
kötü havalarda kısa devrelere sebep olduğundan zamanla yerini havâî hatlı tramvaylara bıraktı. Birinci
Dünyâ Harbinden sonra önemini kaybeden tramvayın yerini daha ekonomik bir taşıma vâsıtası olan
otobüs ve arabalar aldı. Buna rağmen Avrupa ve bazı Güney Amerika ülkelerinde hâlâ hizmet
vermektedir.
Türkiye’ye ilk tramvay 1871’de getirildi. Atlı olan bu ilk tramvaylar 1914’te elektrikliye çevrildi. Uzun
seneler kullanıldıktan sonra 1961’de İstanbul, 1967’de Kadıköy yakasından kaldırıldı. 1992’den
îtibâren tekrar İstanbul’da Aksaray-Sirkeci arasında tramvay çalıştırılmaya başlandı. Daha sonra
Eminönü-Bakırköy arası devreye girdi. İleri târihlerde İstanbul’un başka semtleri arasında da tramvay
çalıştırılması düşünülmektedir.
paralel döşenmiş üçüncü bir ray vasıtasıyla sağlanır.
Elektrik devresini tamamlamak için gereken ikinci iletkenin vazifesini toprak veya raylar yapar. Hareket hâlindeki kabloların çektiği tramvaylar daha çok tepelik bölgelerde uygun bir vâsıtadır.
Vatman adı verilen tramvay sürücüsü tramvayı frenlemek için kontrol devreleriyle birlikte el freni ve havalı fren kullanır. Hızı ve gücü değiştirmek için ya bâzı dirençler devreden çıkarılır veya devredeki seri bağlantılar paralel hâle çevrilir veya manyetik alanda zayıflatma yapılır. Son duraklarda
dönmemek için tramvaylar iki yöne gidebilecek şekilde yapılır.
On dokuzuncu yüzyılın sonlarında kullanılmaya başlanıp, Birinci Dünyâ Harbi sırasında yaygın hâle gelen tramvay ilk defâ 1842’de New York’ta servise çıkarıldı. Lüzumlu gücü temin eden elektriği
raylarla sağlama usulünden havâî hatlarla sağlama usûlüne geçene kadar tramvay hakkında pekçok
çalışmalar ve gelişmeler oldu. Hattâ, Almanya’daki elektriği tekerlek raylarıyla sağlanan tramvaylar
kötü havalarda kısa devrelere sebep olduğundan zamanla yerini havâî hatlı tramvaylara bıraktı. Birinci
Dünyâ Harbinden sonra önemini kaybeden tramvayın yerini daha ekonomik bir taşıma vâsıtası olan
otobüs ve arabalar aldı. Buna rağmen Avrupa ve bazı Güney Amerika ülkelerinde hâlâ hizmet
vermektedir.
Türkiye’ye ilk tramvay 1871’de getirildi. Atlı olan bu ilk tramvaylar 1914’te elektrikliye çevrildi. Uzun
seneler kullanıldıktan sonra 1961’de İstanbul, 1967’de Kadıköy yakasından kaldırıldı. 1992’den
îtibâren tekrar İstanbul’da Aksaray-Sirkeci arasında tramvay çalıştırılmaya başlandı. Daha sonra
Eminönü-Bakırköy arası devreye girdi. İleri târihlerde İstanbul’un başka semtleri arasında da tramvay
çalıştırılması düşünülmektedir.
Yorumlar
Yorum Gönder